Jean-Paul Sartre
Cô gái điếm lễ
độ
THE RESPECTFUL PROSTITUTE
(La Putain
respectueuse)
Tặng MICHEL và ZETTE LEIRIS
Kịch một
màn hai cảnh
Hiếu
Tân dịch
Các nhân vật:
LIZZIE
THANH NIÊN DA ĐEN
FRED
JOHN
JAMES
THƯỢNG NGHỊ SĨ
NHIỀU NGƯỜI KHÁC.
‘Cô gái điếm lễ độ’ (La
Putain respectueuse -The Respectful Prostitute) được công diễn lần đầu tiên
tại Nhà hát Antoine, Paris, ngày 8, tháng Mười Một, 1946.
CẢNH MỘT
Một căn phòng ở một thành phố miền Nam nước Mỹ.
Những bức tường trắng. Một chiếc giường. Bên phải; một cửa sổ, bên
trái, một cửa buồng tắm. Phía sau, một phòng chờ nhỏ thông ra phố.
Trước khi kéo màn, một tiếng động ầm ĩ phát ra từ sân khấu. LIZZIE,
một mình, mặc đầm buổi sáng, đang chạy máy hút bụi. Tiếng chuông
reo. Cô ngần ngừ, nhìn cánh cửa buồng tắm. Chuông lại reo. Cô tắt máy
hút bụi, đi đến cứa buồng tắm và khép nó lại.
LIZZIE: [hạ thấp giọng] Có ai gọi cửa, đừng ra. [Cô đi ra mở cừa nhìn ra đường]
THANH NIÊN DA ĐEN: xuất hiện ở lối vào. Anh ta là một
người da đen, tóc đen, cao lớn, vạm vỡ. Anh đứng cứng đơ.
LIZZIE: Cái gì thế? Có lẽ anh nhầm địa
chỉ rồi. [Một lát] Anh muốn gì?
Nói mau.
THANH NIÊN DA ĐEN [nài nỉ]
Xin bà làm ơn, thưa bà.
LIZZIE: Làm ơn cái gỉ? [cô nhìn lướt anh ta một lượt]. Khoan
đã. Anh là cái người ở trên tàu phải không? Vậy là anh thoát bọn họ
hả? Làm sao anh tìm ra địa chỉ tôi?
THANH NIÊN DA ĐEN: Tôi tìm,
thưa bà, tôi tìm khắp nơi. [Anh ra
hiệu xin phép vào phòng] Xin làm ơn!
LIZZIE: Không được vào. Tôi
có người ở đây. Vậy anh muốn gì?
THANH NIÊN DA ĐEN: Làm ơn!
LIZZIE: Làm ơn cái gì? Anh
muốn tiền phải không?
THANH NIÊN DA ĐEN: Không thưa
bà. [Một lát] Xin bà nói với
họ rằng tôi không làm gì cả.
LIZZIE: Nói với ai?
THANH NIÊN DA ĐEN: Ông quan
toà. Nói với ông ấy, xin bà nói với ông ấy.
LIZZIE: Tôi sẽ không nói gì với ông ấy cả.
THANH NIÊN DA ĐEN: Làm ơn.
LIZZIE: Không ơn huệ gì cả. Tôi không mua rắc rối
vào người, tôi đã đủ lắm rồi. Biến đi.
THANH NIÊN DA ĐEN: Bà biết
tôi không làm gì mà. Tôi có làm gì không?
LIZZIE: Không. Nhưng tôi
không đến gặp ông tòa. Quan toà với cảnh sát làm tôi mắc ốm.
THANH NIÊN DA ĐEN: Tôi đã
bỏ lại vợ và các con nhỏ. Tôi đã chạy trốn suốt đêm. Tôi bị đánh
thừa sống thiếu chết.
LIZZIE: Ra khỏi thành phố
đi.
THANH NIÊN DA ĐEN: Họ gác
khắp các nẻo.
LIZZIE: Ai gác?
THANH NIÊN DA ĐEN: Bọn da
trắng.
LIZZIE: Bọn da trắng nào?.
THANH NIÊN DA ĐEN: Tất cả
bọn họ. Sáng nay bà có ra ngoài không?
LIZZIE: Không.
THANH NIÊN DA ĐEN: Các phố
đầy chặt các loại người da trắng. Người già, người trẻ. Họ nói
chuyện với nhau mà không biết nhau.
LIZZIE: Điều ấy nghĩa là
gì?
THANH NIÊN DA ĐEN: Nó có
nghĩa là tôi chỉ có thể chạy quanh cho đến khi họ túm được tôi. Khi
bọn người da trắng chưa bao giờ gặp tôi, bắt đầu nói chuyện với nhau,
như bạn bè, có nghĩa là một thằng nhọ nào đó sắp toi. [Một lát] Nói tôi không làm gì cả,
bà ơi. Hãy nói với ông toà, nói với các nhà báo. Có thể họ sẽ
đăng tin ấy. Nói với họ đi, tôi van bà, nói với họ đi.
LIZZIE: Đừng có la. Tôi có
người ở đây. [Một lát] báo không
liên quan gì ở đây. Lúc này tôi không thể liều lôi kéo chú ý của họ
đến tôi. [Một lát] Nếu họ buộc
tôi phải làm chứng, tôi hứa sẽ nói sự thật.
THANH NIÊN DA ĐEN: Bà sẽ
nói là tôi không làm gì chứ?
LIZZIE: Tôi sẽ bảo họ.
THANH NIÊN DA ĐEN: Bà thề
chứ, bà?
LIZZIE: Vâng, vâng.
THANH NIÊN DA ĐEN: Thề
trước Chúa, người nhìn thấy tất cả chúng ta chứ?
LIZZIE: Ôi, biến ngay khỏi
đây. Tôi hứa, thế là đủ rồi. [Một
lát] Nhưng đi đi. Đi ra đi!
THANH NIÊN DA ĐEN: [Bỗng nhiên] Xin làm ơn, bà giấu tôi
được không?
LIZZIE: Giấu anh? Tôi? Tôi cho anh
thấy! [Cô ta đóng sầm cửa vào mặt anh.]
Đó, thế đó! [Cô ta
quay vào buồng tắm.] Anh
có thể ra. [FRED xuất hiện trong áo
dài tay, không có cổ áo hay cà vạt.]
FRED: Ai đó?
LIZZIE: Không có ai.
FRED: Anh tưởng cảnh sát?
LIZZIE: Cảnh sát? Anh chơi
với cảnh sát à?
FRED: Anh ấy à? Không. Anh
nghĩ họ đến kiếm em.
LIZZIE: [bị tổn thương] Anh điên rồi. Tôi không bao giờ lấy của ai
một xu.
FRED: Em chưa bị rắc rối
với cảnh sát bao giờ à?
LIZZIE: Ít nhất không phải
vì ăn cắp. [cô bận rộn với chíếc
máy hút bụi]
FRED: [phát cáu vì tiếng ồn] Này!
LIZZIE: [kêu to để được nghe thấy] Gì đó cưng?
FRED: [kêu to] em làm thủng màng nhĩ anh rồi.
LIZZIE: [kêu to] Xong ngay đây mà [một
lát] Em là cứ phải thế.
FRED: [kêu to] Cái gì?
LIZZIE: [kêu to] Em bảo rằng em thích thế?
FRED: [kêu to] Thích cái gì?
LIZZIE: [kêu to] Thích thế. Em không đừng được, sáng dậy em cứ phải
đi tắm một cái và chạy máy hút bụi. [Cô bỏ máy xuống]
FRED: [chỉ cái giường] Bọc lại đi. Trong khi cô ở đây.
LIZZIE: Cái gì?
FRED: Cái giường. Tôi bảo
cô nên bọc lại cái giường. Nó bốc mùi tội lỗi.
LIZZIE: Tội lỗi? Sao anh ăn
nói như thế? Anh là cha cố à?
FRED: Không. Tại sao?
LIZZIE: Anh nói cứ như Kinh
Thánh ấy [cô nhìn hắn]. Không,
anh không phải cha cố, anh ăn mặc quá diện. Nhìn những cái nhẫn của
anh kìa [ngưỡng mộ]. Này – nhìn kìa! Anh giàu lắm phải không?
FRED: Ừ.
LIZZIE: Giàu lắm à?
FRED: Ừ giàu lắm.
LIZZIE: Thế thì tốt quá.
[Cô choàng tay ôm cổ hắn và chu môi ra
để hắn hôn.] Gặp một người đàn ông giàu thì tốt hơn, cảm thấy an
toàn hơn. [Hắn giơ tay định ôm cô,
nhưng rồi lại quay đi.]
FRED: Đi bọc giường đi.
LIZZIE: Được rồi, được rồi, em sẽ bọc. [Cô bọc khăn trải giường và cười một
mình]. Nó bốc mùi tội lỗi. Anh biết gì về cái đó? Anh biết
không, nó là tội lỗi của anh, cưng ạ. [FRED lắc đầu.] Vâng, tất nhiên, cũng là tội lỗi của em
nữa. Nhưng thế thì em có quá nhiều tội lỗi trong lương tâm em. [Cô ngồi xuống giường và kéo FRED ngồi
xuống bên cô]. Nào. Ngồi trên tội lỗi của chúng ta nào. Một tội
lỗi rất dễ thương, phải không nào? [cô
cười] Nhưng anh đừng cụp mắt xuống như thế. Em làm anh sợ hả? [FRED ghì cô vào người hắn một cách
cường bạo.] Anh làm đau em! Anh làm đau em! [Hắn buông cô ra.] Anh buồn cười thật đấy. Hình như anh đang
buồn. [một lát sau] Anh nói tên gọi của anh cho em đi. Anh
không muốn à? Không biết tên của anh thì em áy náy lắm. Đúng ra, phải
từ lần đầu tiên. Bọn họ thường không nói tên thánh ra, và em hiểu
điều đó. Nhưng còn tên thường gọi. Làm sao em phân biệt được các anh
người này với người khác, nếu em không biết tên gọi của các anh? Nói
đi, cưng, nào.
FRED: Không.
LIZZIE: Được, thế thì anh
cứ là quí ông không tên. [cô đứng dậy.] Khoan đã. Để em sửa soạn một
chút đã nhé. [Cô sắp xếp lại mọi
thứ ] Xong rồi. Mọi thứ ổn cả rồi. Những cái ghế bành đặt xung
quanh bàn: như thế lịch sự hơn. Anh có biết chỗ nào bán tranh in
không? Em muốn có vài bức tranh treo tường. Em có một bức rất đẹp ở
trong rương. Tên nó là “Cái bình vỡ”. Nó vẽ một cô gái, đánh vỡ cái
bình của cô ta, tội nghiệp. Tranh Pháp.
FRED: Cái bình nào?
LIZZIE: Làm sao em biết được? Cái bình của cô
ấy. Cô ấy chắc phải có một cái bình. Em muốn có bức tranh một
người bà già để treo cho hợp. Bà ngồi đan, hay kể chuyện cho cháu bà
nghe. Em nghĩ em sẽ cuốn rèm lên và mở cửa sổ ra. [cô làm]. Bên ngoài đẹp không kià. Hôm nay chắc sẽ đẹp trời
đây. [Cô vươn vai] Ôi dễ chịu quá;
một ngày thật đẹp. Em tắm rồi, em được yêu chiều; gi-i-i, em cảm thấy
quá đã. Sao em cảm thấy sướng thế này. Lại đây, nhìn cái cảnh này
này. Nhìn đi. Em có một khung cảnh rất đẹp. Chẳng có gì ngoài cây
cối, nó khiến ta cảm thấy giàu có. Chắc chắn em đã gặp may: ngay
lúc này em thấy là căn phòng em ở một nơi rất đẹp. Anh có đến không?
Anh không thích thành phố của anh à?
FRED: Tôi thích nhìn nó
từ cửa sổ nhà tôi.
LIZZIE: [bất thình lình] Này, vừa thức dậy mà gặp ngay một gã da
đen không phải là điềm rủi đấy chứ?
FRED: Tại sao?
LIZZIE: Em ... Có một gã đang đi qua đây này, ở
phía bên kia đường.
FRED: Gặp một tên mọi đen
luôn luôn là vận rủi. Bọn mọi đen là Quỉ dữ. [Một lát.] Đóng cửa sổ lại.
LIZZIE: Anh không muốn em mở cho thông thoáng à?
FRED: Anh bảo em đóng cửa sổ lại, được chưa?
Và thả rèm xuống. Bật đèn lên.
LIZZIE: Tại sao? Vì bọn
mọi đen à?
FRED: Đừng ngu ngốc.
LIZZIE: Ngoài kia trời nắng đẹp.
FRED: Anh không muốn một
tí nắng nào ở đây hết. Anh muốn nó như đêm hôm qua. Đã bảo, đóng cửa
lại. Anh sẽ thấy lại ánh nắng khi anh đi ra. [Hắn đứng lên, tiến lại phía cô và nhìn cô.]
LIZZIE: [bứt
rứt một cách mơ hồ] Có chuyện gì vậy?
FRED: Không có gì. Đưa anh
cái cà vạt.
LIZZIE: Trong buồng tắm ấy. [Cô
ra. Fred mở vội những ngăn kéo của chiếc bàn và lục soát. Lizzie trở
lại với chiếc cà vạt] Đây
anh. Khoan đã. [Cô thắt cà vạt cho
hắn.] Anh biết không? Em không thích những quan hệ qua đường vì như
thế em phải nhìn quá nhiều khuôn mặt mới. Em chỉ muốn có độ ba bốn
người đàn ông, Thú Ba một anh, thứ Năm một anh, Chủ Nhật một anh. Em
nói anh này: anh còn khá trẻ, nhưng là một anh bạn hơi nghiêm quá, và
hình như lúc nào anh cũng thấy hối thúc - Đấy, thế đấy, em sẽ không
nài đâu. Anh nghĩ kỹ đi. Ôi, ôi! Anh đẹp như tranh ấy. Hôn em đi, chàng
điển trai, hôn em cuồng bạo vào. Có chuyện gì thế? Anh không muốn hôn
em à? [Hắn bất ngờ hôn cô thật hung
bạo, rồi đẩy cô ra.] Anh chàng giàu xụ.
FRED: Mày là con quỷ.
LIZZIE: Cái gì?
FRED: Mày là con quỷ.
LIZZIE: Lại Kinh Thánh. Anh
làm sao thế?
FRED: Không sao cả. Tao lừa mày đấy.
LIZZIE: Lừa thật ngộ. [một lát] Anh có thích không?
FRED: Thích cái gì?
LIZZIE: [cô nhại hắn, mỉm cười.] Thích cái gì? Của em, anh ngốc
lắm, cô nhỏ của em.
FRED: Ồ! Ô thế hở. Tao
thích nó. Tao thích nó, tuyệt lắm. Mày đòi bao nhiêu?
LIZZIE: Ai nói chuyện đó? Em chỉ hỏi anh có
thích nó không. Lẽ ra anh nên trả lời em cho dễ thương một tí. Có
chuyện gì vậy? Thật ra anh không thích nó phải không? Ồ, thế thì em
ngạc nhiên đấy, anh biết không, em ngạc nhiên lắm đấy.
FRED: Câm mồm lại.
LIZZIE: Lúc ấy anh ôm em
chặt, thật chặt. Và rồi anh thì thầm vào tai em là anh yêu em.
FRED: Lúc ấy mày say rồi.
LIZZIE: Không, em không say.
FRED: Có, mày có say.
LIZZIE: Em bảo anh rằng em không.
FRED: Dù sao, tao say quá.
Tao chẳng nhớ chó gì cả.
LIZZIE: Thật tội nghiệp. Em
cởi quần áo trong nhà tắm, và khi em trở lại với anh, anh đỏ quạch
và say mèm, anh nhớ không? Thậm chí em còn bảo anh là con tôm hùm
luộc của em. Anh có nhớ là anh đã muốn tắt đèn và anh đã yêu em
trong bóng tối như thế nào không? Em nghĩ rằng thế là thú vị và
lịch sự. Anh có nhớ không?
FRED: Không.
LIZZIE: Và khi chúng ta giả vờ là những bé bi
nằm trong cùng cái cũi? Anh có nhớ không?
FRED: Tao bảo mày câm mồm
lại. Cái gì đã làm trong đêm tối là thuộc về đêm tối. Giữa ban ngày
mày không được nói chuyện ấy.
LIZZIE: Nhưng nếu em cứ thích nói chuyện ấy
thì sao? Em cảm thấy rất thích thú, anh biết không.
FRED: Rồi, mày thấy thích
thú! [Hắn đến gần cô, hôn nhẹ lên
vai cô, rồi nắm lấy cổ họng cô.] Mày luôn luôn thấy sướng khi có
một thằng đàn ông phủ lên mày. [Một
lát.] Tao đã quên hết cả rồi, cái đêm tuyệt vời của mày. Hoàn
toàn quên nó rồi. Tao chỉ nhớ tiệm nhảy, thế thôi. Nếu có một cái
gì khác, thì mày là người duy nhất nhớ nó. [Hắn xiết cuống họng cô].
LIZZIE: Anh đang làm gì thế?
FRED: Chỉ tóm họng mày
trong tay tao.
LIZZIE: Anh làm em đau.
FRED: Mày là người duy
nhất nhớ. Nếu tao bóp chặt hơn tí nữa, thì trên thế giới sẽ chẳng
còn ai nhớ chuyện đêm qua. [Hắn thả
cô ra] Mày muốn bao nhiêu?
LIZZIE: Nếu anh không nhớ, thì chắc là đêm qua
em làm không tốt. Làm kém thì em không lấy tiền đâu.
FRED: Vứt mẹ nó trò hề
ấy đi. Bao nhiêu?
LIZZIE: Coi này; em mới đến chỗ này từ hôm kia.
Anh là người đầu tiên đến với em. Người khách hàng đầu tiên em mở
hàng miễn phí, để đem lại vận may cho em.
FRED: Tao không cần món
quà của mày. [Hắn ném tờ mười đô
lên bàn]
LIZZIE: Em không muốn lấy
tiền của anh, nhưng em muốn biết anh nghĩ em đáng giá bao nhiêu. Khoan,
để em đoán. [cô nhắm mắt nhặt tờ
bạc lên] Bốn mươi đô la? Không,
thế nhiều quá, và như thế phải là hai tờ. Hai mươi đô la? Không à?
Vậy nhất định phải hơn bốn mươi đô la? Năm mươi? Một trăm? [Trong toàn bộ thời gian đó, FRED quan
sát cô, cười lặng lẽ.] Em ghét làm chuyện này, nhưng em phải xem.
[Cô nhìn tờ bạc.] Anh có lầm
không đấy.
FRED: Tao không nghĩ thế.
LIZZIE: Anh biết anh cho em cái gì không?
FRED: Biết.
LIZZIE: Lấy lại đi. Cầm
lại ngay đi. [Hắn làm cử chỉ từ
chối.] Mười đô la. Anh gọi một cô gái nhà lành, một thiếu nữ như
tôi, cho mười đô la. Anh có nhìn thấy chân tôi không? [Cô giơ chân ra.] Và ngực tôi? Anh có thấy không? Bộ ngực này
đáng gía mười đô la phỏng? Cầm lấy mười đô la của anh và xéo đi,
trước khi tôi nổi xung. Mười đô. Ông hoàng của em hôn em khắp người, ông
hoàng của em muốn làm khúc dạo đầu mê mẩn rồi ông hoàng bảo em kể
về thời thơ ấu của em, và sáng nay ông hoàng nghĩ ông hoàng có thể
chê bai phàn nàn, như thể đã phải trả em cả tháng; và tất cả với
bao nhiêu? Không phải bốn mươi, không phải ba mươi, không phải hai mươi:
mười đô la!
FRED: Với cái đồ lợn như
cô thì mười đô là nhiều rồi.
LIZZIE: Mày mới là lợn. Mày từ đâu đến, thằng
nhà quê kia? Mẹ mày chắc phải bần tiện lắm mới không biết dạy mày
tôn trọng phụ nữ.
FRED: Mày có câm đi không?
LIZZIE: Một con lợn sề! Một con lợn sề!
FRED: [Căm giận lạnh lùng]: Tao có lời khuyên cho mày, con đàn bà
trẻ, đừng nói với người đàn ông nào quanh đây về mẹ của anh ta, nếu
mày không muốn bị vặn cổ.
LIZZIE: [sấn đến bên hắn] Làm đi, vặn cổ tao đi! bóp cổ tao đi! Tao
sẽ xem mày làm thế nào!
FRED: [xuống nước] Đừng kích động thế. [LIZZIE vớ lấy một cái bình trên bàn, rõ ràng có ý định ném
vào hắn.] Đây mười đô la nữa, đừng kích động. Đừng kích động nếu
không tao cho mày vào tù.
LIZZIE: Mày, mày sẽ cho tao vào tù?
FRED: Đúng. Tao.
LIZZIE: Mày?
FRED: Tao.
LIZZIE: Tao muốn xem mày cho tao vào tù như thế
nào!
FRED: Tao là con trai ngài
Clarke.
LIZZIE: Clarke nào?
FRED: Thượng nghị sĩ
Clarke
LIZZIE: Vậy hả? Tao là con gái Roosevelt.
FRED: Mày đã thấy ảnh Thượng nghị sĩ Clarke
trên báo bao giờ chưa?
LIZZIE: Rồi. Thì sao.
FRED: Đây này. [Hắn cho cô xem một tấm ảnh.] Tao
đây, đứng cạnh ông ấy. Ông ấy quàng tay quanh vai tao.
LIZZIE: [bỗng
im lặng] Trông kìa. Chúa ơi, ông ấy đẹp trai quá, cha của anh ấy.
Cho tôi xem. [FRED giật phắt tấm ảnh khỏi tay cô.]
FRED: Thôi đủ rồi.
LIZZIE: Trông ông ấy rất tuyệt – kiểu người tốt
bụng vừa mạnh mẽ. Nghe nói miệng ông ấy có gang có thép phải không?
[Hắn không trả lời] Đây là vườn
của anh à?
FRED: Ừ.
LIZZIE: Ông ấy cao quá. Còn những cô bé trên
ghế này là em của anh đấy à? [Hắn
không trả lời.] Nhà anh ở trên đồi à?
FRED: Ừ.
LIZZIE:
Thế khi anh ăn sáng vào buổi sáng, qua cửa sổ anh có thể nhìn
thấy cả thành phố đấy nhỉ?
FRED: Ừ.
LIZZIE: Đến giờ ăn họ rung
chuông để gọi anh phải không?Anh có thể trả lời em.
FRED: Chúng tôi có cả một
cái cồng để làm việc đó.
LIZZIE: [Mơ
mộng] Một cái cồng? Em không hiểu. Với một gia đình như thế và
một ngôi nhà như thế, mà anh phải trả tiền cho em để ra ngủ ở ngoài.
[Một lát.] Em xin lỗi đã nói
thế về mẹ anh; em điên rồi. Bà ấy cũng có trong bức ảnh nhỉ?
FRED: Tao cấm mày nói về
bà ấy.
LIZZIE: Thôi được, thôi được [Một lát.] Em có thể hỏi anh một câu được không? [Hắn không trả lời.] Nếu làm tình
mà anh thấy ghê tởm, vậy tại sao anh đến đây với em? [Hắn
không trả lời. Cô thở dài.] Được, chừng nào em còn ở đây, em đoán
em sẽ phải quen với cung cách của anh. [Một lát. FRED chải đầu trước gương].
FRED: Mày người miền Bắc
phải không?
LIZZIE: Vâng.
FRED: Từ New York à?
LIZZIE: Có quan hệ gì đến
anh?
FRED: Mày nói về New York.
LIZZIE: Mọi người nói về
New York. Điều ấy không chứng minh gì cả.
FRED: Sao mày không ở lại đó?
LIZZIE: Tôi chán ngấy.
FRED: Gặp rắc rối à?
LIZZIE: Vâng, chính thế.
Tôi cứ như hút rắc rối vào người; có một số người thế đấy. Anh có
thấy con rắn này không? [Cô giơ vòng tay cho hắn xem.] Nó mang lại vận
rủi.
FRED: Sao mày còn đeo nó?
LIZZIE: Chừng nào tôi còn
có nó thì tôi phải đeo nó. Nghe nói nó rất đáng sợ: sự báo thù
của một con rắn.
FRED: Có phải mày là cái
đứa mà thằng da đen định hiếp không?
LIZZIE: Cái gì thế?
FRED: Mày đến đây ngày hôm
kia, trên chuyến tàu nhanh sáu giờ?
LIZZIE: Đúng.
FRED: Vậy thì đúng mày
rồi.
LIZZIE: Không có ai định
hiếp tôi. [Cô cười, không phải không
có dấu vết cay đắng] Hiếp tôi à! Đó là một người tốt!
FRED: Đúng là mày; Webster
nói với tao đêm qua, trên sàn nhảy.
LIZZIE: Webster à? Thôi
đúng rồi!
FRED: Đúng cái gì?
LIZZIE: Bởi vậy đó là
điều làm mắt anh sáng lên. Tôi kích động anh, hả? Anh là đồ vô lại!
Với một ông bố tốt như thế.
FRED: Mày là con ngu! [Một lát] Nếu tao nghĩ mày đã ngủ
với một thằng mọi đen thì...
LIZZIE: Tiếp đi.
FRED: Tao có năm thằng đầy
tớ da màu. Khi chúng nó gọi tao đến nghe điện thoại, chúng nó lau máy
trước khi đưa cho tao.
LIZZIE [huýt sáo ngưỡng mộ]: Tôi hiểu.
FRED: [bình thản] Chúng tao không thích có quá nhiều bọn mọi đen
ở đây. Và chúng tao không thích những đứa da trắng chơi với chúng nó.
LIZZIE: Cũng phải thôi. Tôi
không có gì chống lại họ, nhưng tôi không muốn họ chạm vào người tôi.
FRED: Làm sao mà chắc
chắn được? Mày là con Quỷ. Thằng mọi cũng là con Quỷ. [Đột ngột hung hãn] Vậy là nó đã
cố hiếp mày phải không?
LIZZIE: Liên quan gì đến anh?
FRED: Hai đứa chúng nó đến
chỗ mày ngồi. Rồi một lúc sau chúng nó nhảy chồm lên người mày.
Mày kêu cứu và có mấy người da trắng chạy đến. Một thằng mọi đen
vung lên lưỡi dao cạo, và một người da trắng bắn nó. Thằng kia chạy
mất.
LIZZIE: Và đó là điều Webster
kể với anh?
FRED: Phải.
LIZZIE: Hắn nhặt được câu
chuyện ấy ở đâu ra đấy?
FRED: Khắp thành phố.
LIZZIE: Khắp thành phố.
Đó là số phận của tôi. Anh không có chuyện gì khác để nói nữa à?
FRED: Nó có xảy ra đúng như tao nói không?
LIZZIE: Không hề. Hai người da đen ngồi yên chỗ
của họ và thậm chí không nhìn tôi. Rồi bốn thằng da trắng lên tàu,
hai trong bọn chúng đi qua chỗ tôi. Chúng vừa thắng một trận bóng đá
và say mèm.Chúng bảo chúng ngửi thấy mùi mọi đen và muốn ném họ ra
cửa sổ. Những người da đen cố sức đánh trả và một trong những người
da trắng bị một cú đấm vào mắt. Và đó là lúc hắn rút ra một khẩu
súng và bắn. Có thế thôi. Người da đen kia nhảy khỏi tàu khi tàu vào
ga.
FRED: Chúng tao biết nó là ai. Nó sẽ không
được gì nếu chờ đợi [Một lát.]
Khi mày đến trước quan toà, mày sẽ kể câu chuyện mày vừa kể với tao
chứ?
LIZZIE: Liên quan gì đến
anh?
FRED: Trả lời tao đi.
LIZZIE: Tôi sẽ không đến
trước ông quan toà nào cả. Tôi đã bảo anh tôi ghét bất kì sự rắc
rối nào.
FRED: Mày sẽ phải xuất
hiện trước toà.
LIZZIE: Tôi sẽ không đi. Tôi
không muốn bất cứ cái gì dính dáng đến cảnh sát.
FRED: Họ sẽ đến và lôi
mày đi.
LIZZIE: Vậy tôi sẽ nói với họ những gì tôi
thấy. [Ngưng một lát.]
FRED: Mày có nhận ra điều đó có nghĩa là
gì không?
LIZZIE: Nó có nghĩa gì?
FRED: Nó có nghĩa là: vì
một thằng mọi đen mà làm chứng chống lại một người da trắng.
LIZZIE: Nhưng giả sử người da trắng có tội.
FRED: Nó không có tội.
LIZZIE: Nó đã giết người, vậy nó có tội.
FRED: Tội gì?
LIZZIE: Tội giết người!
FRED: Nhưng nó giết một thằng mọi đen cơ mà.
LIZZIE: Thế thì sao?
FRED: Nếu mỗi khi anh giết một thằng mọi đen
mà là có tội...
LIZZIE: Hắn không có
quyền.
FRED: Quyền gì?
LIZZIE: Hắn không có
quyền.
FRED: Cái quyền ấy là ở miền Bắc. [Một lát.] Có tội hay không, người
ta không thể trừng phạt một người cùng chủng tộc với mình
LIZZIE: Tôi không muốn ai
bị trừng phạt. Họ sẽ chỉ hỏi tôi đã nhìn thấy gì, tôi sẽ nói với
họ. [Một lát. FRED đến gần cô]
FRED: Có gì giữa cô và
thằng mọi đen đó? Tại sao cô bảo vệ nó?
LIZZIE: Tôi thậm chí không
biết nó.
FRED: Vậy có gì rắc rối?
LIZZIE: Tôi chỉ muốn nói
sự thật.
FRED: Sự thật! Một con đĩ mười đô la muốn
nói sự thật! Không có cái gì là sự thật cả; chỉ có da trắng và da
đen, chấm hết. Mười bảy nghìn người da trắng hai mươi nghìn mọi đen.
Đây không phải là New York, chúng tao không thể phí thời giờ vô ích ở
đây. [Một lát.] Thomas là anh họ
tao.
LIZZIE: Cái gì?
FRED: Thomas, người giết
thằng mọi đen, là anh họ tao.
LIZZIE: [Ngạc nhiên] Ối.
FRED: Nó xuất thân trong
một gia đình danh giá. Điều ấy có thể không có ý nghĩa lắm với
mày, nhưng dù sao nó cũng xuất thân trong một gia đình danh giá.
LIZZIE: Tốt! Một gã cứ
liên tục cọ xát tôi và cố luồn tay vào dưới váy tôi. Tôi không thể
làm gì với những quí ông như thế. Tôi không ngạc nhiên rằng cả hai
người các anh là cùng dòng họ.
FRED: [giơ tay định đánh]: Mày, con lợn bẩn thỉu! [Hắn tự kiềm chế.] Mày là con Quỷ,
và với một con Quỷ, người ta không thắng được. Nó thọc tay dưới váy
mày đấy, nó bắn gục một thằng mọi đen bẩn thỉu đấy; thì sao hả?
Mày hành động như không biết suy nghĩ gì cả, như thể họ là người
không đáng kể. Thomas là công dân hạng một, đó là điều đáng kể đấy.
LIZZIE: Có thể là thế.
Nhưng anh người đen kia không làm gì cả.
FRED: Một thằng mọi đen
luôn luôn làm một điều gì.
LIZZIE: Tôi chưa bao giờ phản ai cả.
FRED: Nếu không phải nó, sẽ là Thomas. Dù
làm gì, thì mày sẽ vẫn phải khử đi một trong hai đứa. Mày cứ việc
chọn.
LIZZIE: Thế đấy! Tôi ngập đến cổ trong vụ này
rồi — cho một thay đổi [nói với
chiếc vòng] Đồ chết tiệt, mày không thể tìm ai khác mà chế nhạo
à? [cô ném chiếc vòng xuống sàn.]
FRED: Mày muốn bao nhiêu?
LIZZIE: Tôi không muốn một
xu.
FRED: Năm trăm đô la?
LIZZIE: Không một xu.
FRED: Để kiếm năm trăm đô
la mày phải mất hơn một đêm nhiều đấy.
LIZZIE: Nhất là nếu toàn
gặp những kẻ keo bẩn như anh. [Một
lát.] Vậy tại sao đêm qua anh chọn tôi?
FRED: Ồ, chết tiệt.
LIZZIE: Vậy đây là lí do. Anh tự nhủ: “Đây có
con bé này. Ta sẽ về nhà với nó và dàn xếp mọi việc.” Vậy đấy là
điều anh muốn. Anh mơn trớn bàn tay tôi, nhưng anh lạnh như băng. Anh
nghĩ: “Mình phải làm sao để nó làm điều đó?”[Một lát.] Nhưng hãy nói tôi biết điều này. Nói tôi biết
điều này, chàng trai của tôi. Anh đến đây với tôi để nói chuyện công
việc, vậy anh có ngủ với tôi không?
Hả? Tại sao anh ngủ với tôi, thằng mất dạy? Tại sao anh ngủ
với tôi?
FRED: Tao có biết con mẹ
gì đâu.
LIZZIE: [Ngồi phịch xuống ghế, khóc]: Ôi mày đồ bẩn thỉu, thằng
con hoang bất nhân!
FRED: Thôi, đây năm trăm đô la. Đừng khóc nữa,
vì Chúa! Năm trăm đô la! Đừng chửi nữa! Đừng chửi nữa! Nhìn đây,
Lizzi! Lizzi! Biết điều một chút! Năm trăm đô la!
LIZZIE: [nức nở] Tôi không biết điều, tôi không muốn năm trăm đô la
cuả anh. Tôi chỉ không chịu làm chứng gian. Tôi muốn trờ về New York,
tôi muốn đi khỏi đây. Tôi muốn đi khỏi đây. [Tiếng chuông reo, giật mình, cô ngừng khóc. Chuông lại reo. Nói
thầm] Ai đó. Im lặng. [Tiếng
chuông dài] Tôi không mở. Ngồi im. [Tiếng
gõ cửa.]
TIẾNG NÓI: Mở cửa. Cảnh
sát đây.
LIZZIE [Hạ giọng] Bọn cớm. Tôi biết sẽ xảy ra mà. [Cô rút chiếc vòng tay ra] Đây là
lỗi của cái này. [Cô hôn nó và đeo
lại vào cổ tay]. Tôi nghĩ tốt nhất cứ giữ nó bên người. Trốn đi.
[Tiếng gõ cửa.]
TIẾNG NÓI: Cảnh sát đây!
LIZZIE Nhưng sao anh không
trốn đi? Vào trong toa let. [Hắn không
nhúc nhích. Cô dùng hết sức đẩy hắn.] Nào, đi đi! đi ra!
TIẾNG NÓI: Anh ở đây à,
Fred? Fred? Anh ở đây à?
FRED: Ừ, tôi ở đây. [Hắn
phớt lờ cô. Cô ngỡ ngàng nhìn hắn.]
LIZZIE: Vậy hoá ra là anh!
[FRED mở cửa cho JOHN và JAMES vào.
Cánh cửa ra phố vẫn mở.]
JOHN: Cảnh sát đây. Cô là
Lizzie Mackay?
LIZZIE: [không nghe anh ta, vẫn nhìn FRED]: Hoá ra là thế đấy!
JOHN: [lay vai cô ta] Hãy trả lời khi người ta nói với cô.
LIZZIE: Cái gì? À vâng,
tôi đây.
JOHN: Giấy tờ đâu?
LIZZIE [cố gắng trấn tĩnh]: Ông có quyền gì mà xét hỏi tôi? Ông
sẽ làm gì khi ở vào địa vị của tôi? [JOHN giơ phù hiệu ra]. Ai cũng có thể đeo sao được cả. Ông là
bạn thân với quí ông của tôi ở đây, các ông vào bè với nhau để ép
tôi nói.
JOHN: Cô có biết cái này
là cái gì không?
LIZZIE [chỉ JAMES]: Còn ông kia?
JOHN [với
JAMES]: Cho cô ấy xem thẻ. [JAMES
giơ thẻ cho cô. LIZZIE nhìn, đi đến bàn, không nói gì, lấy ra mấy giấy
tờ đưa cho hai người đàn ông.]
JOHN [chỉ FRED]: Cô đưa ông này tới đây đêm qua, đúng không? Cô có
biết mại dâm là phạm pháp không?
LIZZIE: Ông có chắc các
ông có thể vào đây mà không có trát toà không? Các ông không sợ tôi
sẽ đem lại rắc rối cho các ông à?
JOHN: Cô không phải lo cho
chúng tôi. [Một lát.] Tôi hỏi có
phải cô đã đưa anh ta về đây, về chỗ cô không?
LIZZIE:[Từ lúc mấy người cảnh sát vào cô tỏ ra cứng rắn và thô tục]
Đừng để vỡ sọ. Đúng, tôi đã đưa anh ta về chỗ tôi đây. Tôi cho anh ấy
chơi miễn phí đấy. Điều ấy có làm các anh bực mình không?
FRED: Các anh có thể thấy
hai tờ mười đô trên bàn. Đó là tiền của tôi.
LIZZIE: Chứng minh đi!
FRED: [Nói với hai người kia, không nhìn cô ta.] Tôi rút từ ngân
hàng sáng hôm qua với hai mươi tám tờ khác cùng xêri. Các anh chỉ cần
kiểm tra số xêri là ra.
LIZZIE: [mãnh liệt] Tôi không lấy nó. Tôi từ chối những đồng tiền
bẩn thỉu của hắn. Tôi đã ném nó vào mặt hắn
JOHN: Nếu cô từ chối, tại
sao nó lại nằm trên bàn?
LIZZIE: [Sau một lúc] Nó thế đó. [Cô
ngó FRED với một vẻ sững sờ không thể tả và nói, gần như ngọt ngào]
Vậy có nghiã là anh đến nước này đấy? [Với hai người kia] Được rồi, các ông muốn gì?
JOHN: Ngồi xuống. [Với FRED] Anh đã nói với cô ấy
chuyện gì ra chuyện gì rồi chứ? [FRED
gật] Tôi bảo cô ngồi xuống [Hắn
ấn cô xuống ghế.] Quan toà đồng ý cho Thomas tại ngoại nếu có chữ
ký làm chứng của cô. Lời chứng đã được viết cho cô; việc của cô chỉ
là kí nó. Ngày mai sẽ có phiên toà chính thức. Cô có biết đọc
không? [Lizzie nhún vai, và hắn đưa
cho cô một tờ giấy.] Đọc đi và kí.
LIZZIE: Dối trá từ đầu
đến cuối.
JOHN: Cũng có thể. Vậy
thì sao?
LIZZIE: Tôi không kí.
FRED: Đưa nó đi. [Với LIZZIE] Mười tám tháng đấy, biết không?
LIZZIE: Mười tám tháng,
được. Nhưng khi tao ra tù, tao sẽ thiêu sống mày.
FRED: Không, nếu tao đỡ
được. [Hai người nhìn nhau.] Các
anh có thể điện hỏi New York; tôi nghĩ cô ta có thể cần thứ gì trên
ấy.
LIZZIE [Ngưỡng mộ.]: Mày độc địa như đàn bà. Tao không bao giờ nghĩ
tao có thể gặp một thằng đàn ông đốn mạt đến mức ấy.
JOHN: Quyết định đi. Kí
tên hay nhà đá.
LIZZIE: Tôi thích nhà đá
hơn. Tôi không muốn nói dối.
FRED: Không nói dối, con
đàn bà bẩn thỉu. Mày đã làm gì cả đêm qua? Khi mày gọi tao là “cục
cưng bé bỏng”, là “người yêu của em,” tao cứ tưởng mày không nói dối.
Khi mày thở dài để tao tưởng tao đang làm cho mày sướng rơn lên, mày
không nói dối à?
LIZZIE [bướng bỉnh]: Anh thích nghĩ như thế hở, đúng không. Không,
tôi không nói dối. [Họ nhìn nhau trừng trừng. FRED quay đi]
FRED: Ta kết thúc chuyện
này đi. Đây bút máy của tôi, cô kí đi.
LIZZIE: anh có thể cất nó
đi. [Một lát. Ba người đàn ông có
vẻ lúng túng.]
FRED: Thôi thế thì ta làm
thế này. Chàng trai tuyệt vời nhất trong thành phố, và số mạng của
anh phụ thuộc vào ý muốn thất thường của một con điếm như thế này!
[Hắn đi đi lại lại, rồi bất ngờ
xáp đến LIZZIE] Nhìn anh ấy đi. [Hắn
cho cô xem một bức ảnh]. Mày đã gặp một hai người đàn ông, trong
cái nghề dơ bẩn của mày. Mày đã bao giờ thấy một gương mặt như thế
này chưa? Nhìn vầng trán này, cái cằm này, nhìn những huân chương
trên bộ sắc phục của anh ấy. Không, không, đừng nhìn đi chỗ khác.
Không có cách nào chạy thoát khỏi điểu này, mày phải đối diện với
anh ấy, đó là nạn nhân của mày. Nhìn xem anh ấy trẻ trung như thế
nào, anh ấy đứng đường hoàng như thế nào. Anh ấy đẹp trai đấy chứ? Nhưng
mày đừng lo, khi anh ấy ra khỏi nhà tù, mười năm sau kể từ hôm nay,
anh ấy sẽ còng như một ông già, hói và rụng hết răng. Nhưng mày sẽ
tự hào về việc làm tốt của mày. Cho đến lúc này mày chỉ là một
con oắt con lừa đảo, nhưng đúng lúc này, mày đang đụng với một con
người chân chính, và mày muốn lấy đi mạng sống của anh ấy. Mày sẽ
nói gì về điều này? Mày đã mục ruỗng đến tận cỗi rễ rồi à? [Hắn
ấn cô quì xuống]. Quì
xuống, con điếm. Quì xuống trước bức ảnh của con người mà mày muốn
làm ô danh! [CLARKE vào qua cửa mà họ vẫn để mở]:
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Thả nó
ra [Với
LIZZIE]: Đứng dậy.
FRED; Xin chào!
JOHN: Xin chào!
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Xin chào! Xin chào!
JOHN [Với LIZZIE]: Hãy đón Thượng nghị Sĩ Clarke.
THƯỢNG NGHỊ SĨ [Với LIZZIE]:Xin chào!
LIZZIE: Xin chào!
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Tốt! Bây
giờ tất cả chúng ta đã được giới thiệu với nhau rồi. [Lão nhìn Lizzie] Vậy đây là quí cô trẻ
tuổi. Cô ấy tạo cho tôi ấn tượng về một cô gái mạnh mẽ dễ thương.
FRED: Cô ấy không chịu kí.
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Cô ấy
hoàn toàn đúng. Các anh đột nhập vào nhà cô ấy trong khi không có
quyền để làm thế! [Rồi, một cách
mạnh mẽ hơn, để chặn trước JOHN] Không có một chút quyền nào để
làm thế. Các anh đã thô lỗ với cô ấy, và các anh cố làm cho cô ấy
đi ngược lại lương tâm của chính cô. Đấy không phải là phong cách Mỹ.
Thằng da đen kia đã cưỡng hiếp con, phải không con gái?
LIZZIE: Không.
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Tuyệt
vời. Vậy thế là rõ. Hãy nhìn vào mắt ta đây. [Lão nhìn dán vào mắt cô]. Ta chắc chắn con bé nói thật. [Một lát] Tội nghiệp Mary! [Với những người khác]. Nào, các
cậu, đi thôi. Không còn việc gì để làm ở đây nữa. Chúng ta hãy nói
lời xin lỗi quí cô đây và đi.
LIZZIE: Mary là ai?
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Mary à?
Bà ấy là chị tôi, là người mẹ của Thomas bất hạnh. Một bà già
khốn khổ, đáng thương, người sắp sửa bị giết bởi tất cả chuyện
này. Tạm biệt, con ta.
LIZZIE [bằng một giọng nghẹt lại]: Ngài Thượng Nghị Sĩ!
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Gì hở
con ta?
LIZZIE: Tôi xin lỗi.
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Sao con
lại xin lỗi, khi con đã nói sự thật?
LIZZIE: Tôi xin lỗi điều
đó – rằng nó là sự thật.
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Không ai
trong chúng ta có thể làm gì về chuyện đó. Và không ai có quyền yêu
cầu con làm chứng gian dối. [Một
lát.] Không. Đừng nghĩ về bà ấy nữa.
LIZZIE: Ai?
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Về chị
ta. Con không suy nghĩ về chị ta đấy chứ?
LIZZIE: Có ạ.
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Ta có
thể đọc được ý nghĩ của con, con gái ạ. Con có muốn ta nói điều gì
đang diễn ra trong đầu con không? [Giả
giọng LIZZIE.] “Nếu ta kí, ngài Thượng Nghị Sĩ sẽ đến với bà ấy
và nói: ‘Lizzie MacKay là một cô gái tốt, và cô
ấy là một trong những người đem con bà trả lại cho bà.’ Và bà ấy
sẽ cười trong nước mắt. Bà ấy sẽ nói: ‘Lizzie MacKay? Tôi sẽ không
quên cái tên này.’ Và ta, một người không
có gia đình, bị số phận phũ phàng bắt phải chịu cảnh xã hội xua
đuổi, ta sẽ biết rằng một bà già nhỏ bé đáng mến đang nghĩ về ta
trong ngôi nhà lớn của bà; rằng một bà mẹ Mỹ đã giữ ta trong trái
tim bà ấy.” Lizzie đáng thương ơi,
đừng nghĩ gì về chuyện ấy nữa nhé.
LIZZIE: Tóc bà ấy có bạc
không?
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Bạc hoàn
toàn. Nhưng gương mặt bà ấy còn trẻ. Và nếu con có thế nhìn thấy
nụ cười của bà ấy – Bà ấy sẽ không bao giờ còn mỉm cười nữa. Tạm
biệt. Ngày ai con sẽ nói sự thật với quan toà.
LIZZIE: Ngài đi à?
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Tại sao,
ờ; ta đến nhà bà ấy. Ta sẽ phải kể với bà ấy về cuộc nói chuyện
của chúng ta.
LIZZIE: Bà ấy biết ngài
đến đây à?
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Bà ấy
van xin ta đến gặp con.
LIZZIE: Trời ơi và bà ấy
đang đợi? Và ngài sẽ đến nói với bà ấy rằng tôi từ chối kí. Bà
ấy sẽ căm thù tôi thế nào!
THƯỢNG NGHỊ SĨ [Đặt tay lên vai cô]: Con gái tội
nghiệp của ta, ta không muốn ở vào hoàn cảnh của con.
LIZZIE: Ôi thật là rối. [Nói với chiếc vòng tay của cô] Tất
cả là lỗi của mày, cái vật bẩn thỉu này.
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Cái gì
thế?
LIZZIE: Không có gì. [Một lát] Sự thể đã thế này, thật
quá tệ là cái thằng mọi đen kia không thực sự cưỡng hiếp mình.
THƯỢNG NGHỊ SĨ [Xúc động]: Con gái ta.
LIZZIE [Buồn bã]: Chuyện này là quá lớn đối với ngài, nhưng nó
có thể chỉ là rắc rối nhỏ đối với tôi thôi.
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Cám ơn
con, [Một lát] Bởi vậy, ta rất
muốn giúp đỡ con. [Một lát] Than
ôi, sự thật vẫn là sự thật.
LIZZIE [Buồn bã]: Vâng, thưa ngài.
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Và sự
thật đó là thằng da đen không cưỡng hiếp con?
LIZZIE [Vẫn buồn bã]: Vâng, thưa ngài.
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Ừ. [Một lát.] Tất nhiên, ở đây chúng ta
có một sự thật ở cấp độ thứ nhất.
LIZZIE: [Không hiểu]: Ở cấp độ thứ nhất.
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Đúng. Ta
muốn nói – một sự thật thông thường.
LIZZIE: Thông thường? Thế
nó không phải sự thật à?
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Phải,
phải chứ, nó là sự thật. Chỉ có điều là, có nhiều loại sự thật
khác nhau
LIZZIE: Ngài nghĩ là
thằng da đen đã hiếp tôi?
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Không
không, nó không hiếp con. Từ một quan điểm nào đó, nó không hề hiếp
con gì cả. Nhưng con thấy đó, ta là người già, ta sống đã lâu, ta đã
mắc nhiều sai lầm, nhưng thời gian gần đây ta ít mắc sai lầm hơn trước
nhiều. Và ý kiến của ta về chuyện này hoàn toàn khác ý kiến của
con.
LIZZIE: Ý kiến nào?
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Làm thế
nào ta giải thích cho con được? Coi này: gỉả sử Dân tộc Mỹ bỗng
nhiên đứng trước con. Người sẽ nói gì đây?
LIZZIE: [sợ hãi] Con nghĩ ngài chẳng có gì nhiều để nói với con
cả.
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Con là
cộng sản à?
LIZZIE: Chúa ơi, không.
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Thế thì
Dân tộc Mỹ sẽ có nhiều điều để nói với con. Người sẽ nói : “ Này
Lizzie, con đã tới một điểm mà con phải chọn giữa hai chàng trai. Một
đứa phải ra đi. Trong một trường hợp như thế con có thể làm gì? À,
con sẽ giữ lại chàng trai tốt hơn. Được, khi đó chúng ta sẽ thử xem
ai là chàng trai tốt hơn. Con có muốn thử không?”
LIZZIE: [bị lôi cuốn] Dạ, con muốn. Ô, nhưng con xin lỗi, con tưởng
tất cả những điều ấy là ngài nói đấy chứ.
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Ta nói
nhân danh Người. [Lão tiếp tục, như
trước] “Lizzie, thằng da đen mà con bảo vệ ấy, nó có gì tốt?
Cách này hay cách khác nó được sinh ra, có Trời biết ở đâu. Ta nuôi
nấng nó lớn khôn, và nó đã trả ơn ta như thế nào? Nó đã làm gì cho
ta? Nó lêu lổng chơi bời, nó lừa đảo, nó hát hò, nó mua những bộ cánh màu hồng màu xanh.
Nó là con trai ta, và ta yêu nó như những đứa con khác của ta. Nhưng ta
hỏi con: nó có sống như một người đàn ông không? Thậm chí nó sống
hay chết ta cũng không hay biết.”
LIZZIE: Ôi, ngài nói hay
quá.
THƯỢNG NGHỊ SĨ: [vẫn với nguồn cảm hứng ấy]: Còn
thằng kia, thằng Thomas ấy, nó đã giết một thằng da đen, và thế là
quá tệ. Nhưng ta cần nó. Nó là người Mỹ một trăm phần trăm, xuất
thân từ một trong những gia đình lâu đời nhất của chúng ta, đã học ở
Harvard, là một sĩ quan – ta cần các sĩ quan - nó thuê hai nghìn công nhân trong nhà máy
của nó, hai nghìn công nhân sẽ thất
nghiệp nếu lỡ chẳng may nó chết. Nó là một lãnh đạo, một bức
tường thành vững chắc chống bọn cộng sản, bọn công đoàn và bọn Do
Thái. Bổn phận của nó là phải sống, và của con là bảo tồn mạng
sống của nó. Thế thôi. Nào, bây giờ chọn đi.”
LIZZIE: Ôi, ngài nói hay
quá.
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Chọn đi!
LIZZIE [giật mình]: Sao thế này? Ồ vâng. [Một lát.] Ngài làm tôi lẫn lộn hết cả rồi. Tôi không còn biết
tôi đang ở đâu nữa.
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Hãy nhìn
ta, Lizzie! Con có tin tưởng ở ta không?
LIZZIE: Có, thưa ngài
Thượng Nghị Sĩ.
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Con có
tin rằng ta có thể thuyết phục con làm một việc sai trái không?
LIZZIE: Không, thưa ngài
Thượng Nghị Sĩ.
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Vậy ta
thuyết phục con ký. Đây, bút của ta.
LIZZIE:Ngài có nghĩ rằng
bà ấy sẽ hài lòng với tôi?
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Ai?
LIZZIE: Chị của ngài.
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Bà ấy
yêu con, từ xa, như con ruột của bà ấy.
LIZZIE: Có thể bà ấy còn gửi hoa cho con?
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Rất có
thể.
LIZZIE: Hay một tấm ảnh
của bà ấy với mấy chữ.
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Cái ấy
hoàn toàn có thể.
LIZZIE: Con sẽ treo trên tường. [Một lát. Cô đi đi lại lại, rất bứt
rứt] Thật rối mù! [lại đến gần
TNS] Các ngài sẽ làm gì người da đen nếu tôi kí?
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Thằng da
đen à? Phù! [Lão nắm vai cô] Nếu
con kí, cả thành phố sẽ nhận con làm con nuôi. Cả thành phố! Tất cả
các bà mẹ trong đó.
LIZZIE: Nhưng...
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Con nghĩ
là cả thành phố có thể nhầm à? Cả thành phố, với các mục sư và
linh mục, các bác sĩ, các luật sư, các nghệ sĩ, với ông thị trưởng
và các trợ lí của ông, với các tổ chức từ thiện của nó? Con nghĩ
là có thể xảy ra sai lầm không?
LIZZIE: Không, không, không.
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Con đưa
tay đây. [Lão ép cô kí.] Thế, bây
giờ xong rồi. Cám ơn con nhân danh bà chị và đứa cháu của ta, nhân
danh mười bảy nghìn cư dân da trắng của thành phố chúng ta, nhân danh
nhân dân Mỹ, mà ta là đại diện ở khu vực này. Con đưa trán đây, con
gái. [Lão hôn lên trán cô.] Đi
thôi, các chàng trai. [Với Lizzie].
Ta sẽ gặp con tối nay, chúng ta vẫn còn một số chuyện phải nói. [Lão ra.]
FRED: [Ra.] Tạm biệt, Lizzie.
LIZZIE: Tạm biệt. [Tất cả ra. Cô đứng đó, bần thần, rồi lao ra cửa.] ngài Thượng Nghị
Sĩ! ngài Thượng Nghị Sĩ! Tôi không muốn kí! Xé tờ giấy đi! ngài
Thượng Nghị Sĩ! [Cô quay trở lại
phía trước sân khấu, máy móc cầm lấy chiếc máy hút bụi.] Dân
tộc Mỹ! [Cô bật máy.] Có một
cái gì đó bảo với mình rằng mình đã có – nhưng tốt [Cô
cáu tiết đẩy như điên chiếc máy hút bụi.]
MÀN HẠ
HT. June
9-13, 2016
CẢNH HAI
Bài trí cũ, mười hai giờ sau. Các đèn đều sáng, các cửa sổ
mở. Trong đêm, một tiếng gào ngày càng lớn bên ngoài. THANH NIÊN DA ĐEN
xuất hiện ở cửa sổ, cưỡi lên bậu cửa sổ, và nhảy vào căn phòng
trống. Anh băng qua giữa sân khấu. Chuông reo. Anh trốn sau rèm. LIZZIE
từ buồng tắm ra, tới cửa thông ra đường, và mở nó ra.
LIZZIE: Xin mời vào. [THƯỢNG NGHỊ SĨ vào]
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Thomas đang
trong vòng tay mẹ nó. Tôi đến để chuyển lời cám ơn của họ.
LIZZIE: Chắc bà ấy vui mừng
lắm?
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Cực kỳ vui
mừng.
LIZZIE: Bà ấy có khóc
không?
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Khóc à?
Sao phải khóc? Bà ấy là một phụ nữ có cá tính.
LIZZIE: Nhưng ngài đã nói
bà ấy sẽ khóc.
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Đấy chỉ
là một cách nói.
LIZZIE: Bà ấy không chờ đợi
điều này, đúng không? Bà ấy tưởng tôi là người đàn bà xấu xa và tôi
sẽ làm chứng cho người da đen kia.
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Bà ấy đặt
niềm tin ở Thượng Đế.
LIZZIE: Bà ấy nghĩ gì về
tôi?
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Bà ấy cám
ơn cô.
LIZZIE: Bà ấy có hỏi trông
tôi như thế nào không?
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Không.
LIZZIE: Bà ấy có nghĩ tôi
là một cô gái tốt không?
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Bà ấy
nghĩ cô đã làm đúng bổn phận của mình.
LIZZIE: Bà ấy nghĩ thế à?
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Bà ấy hi vọng cô sẽ tiếp tục làm
thế.
LIZZIE: Ồ, vâng, vâng.
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Lizzie, hãy
nhìn vào mắt ta đây? [Lão nắm vai cô.] Cô sẽ tiếp tục
làm bổn phận của cô chứ? Cô sẽ không làm bà ấy thất vọng chứ?
LIZZIE: Ngài đừng lo. Tôi
không thể đi ngược lại những gì tôi đã nói; họ sẽ tống tôi vào xà
lim. [Một lát.] Cái gì mà ầm ĩ
thế nhỉ?
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Đừng để
ý.
LIZZIE: Tôi không thể chịu
được nữa. [Cô đóng cửa sổ.]
Ngài Thượng Nghị sĩ?
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Gì hờ con?
LIZZIE: Ngài có chắc chắn
rằng chúng ta đã không mắc sai lầm, rằng tôi thật sự đã làm điều nên
làm?
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Tuyệt đối
chắc chắn.
LIZZIE: Tôi không còn biết
tôi đang ở đâu nữa, ngài đã làm tôi rối vô cùng, ngài lanh trí hơn tôi
nhiều lắm. Mấy giờ rồi?
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Mười một
giờ.
LIZZIE: Còn tám giờ nữa
mới đến sáng. Tôi biết tôi sẽ không thể chợp mắt nổi. Ở đây ban đêm
mà nóng như giữa trưa vậy. [Một
lát.] Người da đen ra sao rồi?
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Da đen nào?
Ồ, tất nhiên, họ đang truy lùng nó.
LIZZIE: Họ sẽ làm gì anh
ấy? [Thượng Nghị sĩ nhún vai. Tiếng
ầm ĩ bên ngoài tăng lên. Lizzie ra cửa sổ] Làm gì mà ầm ĩ thế
nhỉ? Người ta chạy loạn lên với đèn pin và chó. Hình như họ đang có
hội hè gì? Hay là...? Ngài hãy nói cho tôi biết chuyện gì thế, ngài
Thượng Nghị sĩ? Cho tôi biết đang xảy ra chuyện gì?
THƯỢNG NGHỊ SĨ: [Lấy bức thư ra khỏi túi.] Bà chị tôi nhờ tôi đưa cho cô cái
này.
LIZZIE [Vẻ quan tâm]: Bà ấy viết thư cho tôi ư? [Cô xé phong bì, lấy từ đó ra tờ một trăm đô la, lục lọi phong
bì để tìm một lá thư, không thấy gì, nhét nó lại, ném xuống đất.
Lúc này cô lấy giọng khác hẳn.] Một trăm đô la. Ngài đã làm cực
hay; con trai ngài hứa với tôi năm trăm đô. Ngã giá.
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Con gái ta.
LIZZIE: Ngài có thể cảm ơn quí bà ấy. Ngài
có thể nói với bà ấy rằng tôi thích một chiếc bình sứ hơn, hay đại
loại một món đồ nylon gì đó, mà bà ấy hạ cố tự tay chọn ra cho
tôi. Nhưng cái ý định mới là đáng kể, phải không ạ? [Một lát.] Ngài đã lừa tôi. [Hai người đối diện nhau. Thượng Nghị
Sĩ tiến đến gần cô.]
THƯỢNG NGHỊ SĨ: Ta cám ơn
con, con gái; chúng ta sẽ có một câu chuyện nho nhỏ – chỉ riêng hai ta
với nhau. Con đang đối diện với một khủng hoảng về đạo đức và cần
sự giúp đỡ của ta.
LIZZIE: Cái mà tôi thật sự
cần là mấy đồng bạc, và tôi nghĩ chúng ta có thể thoả thuận, tôi
và ngài. [Một lát.] Cho đến lúc
này tôi thích nhất những người già, bởi vì trông họ thật đáng kính,
nhưng tôi bắt đầu tự hỏi liệu họ có lắt léo hơn những người khác
không?
THƯỢNG NGHỊ SĨ: [Vui vẻ.] Lắt léo à? Ta muốn những đồng nghiệp của ta có thể nghe
con nói. Thật thẳng thắn tuyệt vời. Trong con có cái gì đó mà hoàn
cảnh tồi tệ của con không thể làm hư hỏng. [Lão vỗ về cô.] Đúng, tất nhiên. Một cái gì đó. [Cô cam chịu thụ động nhưng đầy khinh bỉ.]
Ta sẽ trở lại, con không cần tiễn ta. [Lão
đi ra. Lizzie bất động, như thể bị liệt. Cô cầm lấy tờ bạc, vò nhàu
nó, ném nó xuống sàn, ngồi phịch xuống ghế, rồi bật khóc nức nở.
Bên ngoài, tiếng la hét nghe gần hơn và căng hơn. Có tiếng súng nổ ở
xa. THANH NIÊN DA ĐEN từ chỗ nấp hiện ra. Anh đứng như trời trồng trước
cô. Cô ngẩng đầu lên và giật mình hét lên.]
LIZZIE: Ôi. [Một lát. Cô đứng lên.] Tôi biết anh
sẽ xuất hiện. Tự nhiên tôi biết. Làm thế nào anh vào được?
THANH NIÊN DA ĐEN: Qua cửa
sổ.
LIZZIE: Anh muốn gì?
THANH NIÊN DA ĐEN: Giấu tôi.
LIZZIE: Tôi đã bảo anh:
không.
THANH NIÊN DA ĐEN: Bà có nghe
bọn nó ngoài kia không, thưa bà?
LIZZIE: Có.
THANH NIÊN DA ĐEN: Đó là bắt
đầu cuộc săn đuổi.
LIZZIE: Săn gì?
THANH NIÊN DA ĐEN: Săn người
da đen.
LIZZIE: Ôi. [Một lúc lâu.] Anh có chắc không ai
trông thấy anh vào đây không?
THANH NIÊN DA ĐEN: Vâng, tôi
chắc.
LIZZIE: Họ sẽ làm gì anh
nếu họ bắt được?
THANH NIÊN DA ĐEN: Xăng
LIZZIE: Cái gì?
THANH NIÊN DA ĐEN: Xăng. [Anh làm một cử chỉ diễn tả] Tẩm
xăng đốt.
LIZZIE: Tôi hiểu. [Cô bước đến cửa sổ và hạ rèm xuống.]
Ngồi xuống. [THANH NIÊN DA ĐEN ngồi
phịch xuống một cái ghế] Anh nhất định phải đến đây à? Chẳng lẽ
tôi không bao giờ thoát khỏi chuyện này sao? [Cô đến gần anh gần như đe dọa.] Tôi ghét rắc rối, anh không
hiểu à! [Dậm chân.] Tôi ghét nó!
tôi ghét nó! tôi ghét nó!
THANH NIÊN DA ĐEN: Họ nghĩ
là tôi hại bà, thưa bà.
LIZZIE: Vậy thì sao?
THANH NIÊN DA ĐEN: Bởi vậy
họ không tìm tôi ở đây.
LIZZIE: Anh có biết tại sao
họ truy lùng anh không?
THANH NIÊN DA ĐEN: Bởi vì họ
cho là tôi đã làm điều xấu với bà, thưa bà.
LIZZIE: Anh có biết ai đã
nói thế với họ không?
THANH NIÊN DA ĐEN: Không.
LIZZIE: Tôi đấy.
THANH NIÊN DA ĐEN: [Im lặng một lúc lâu. THANH NIÊN DA ĐEN
nhìn cô.]
LIZZIE: Anh nghĩ gì về điều
đó.
THANH NIÊN DA ĐEN: Tại sao bà
làm thế, bà ơi? Ôi, tại sao bà làm thế?
LIZZIE: Đấy là điều mà tôi
cứ mãi tự hỏi tôi.
THANH NIÊN DA ĐEN: Họ không
có chút lòng thương hại nào, họ quất roi ngang mắt tôi, họ tưới cả
can xăng lên người tôi. Ôi, sao bà làm thế? Tôi có hại bà đâu?
LIZZIE: Ồ có, anh cũng hại
tôi đấy. Anh không tưởng tượng nổi anh hại tôi nhiều thế nào đâu. [Một lát.] Anh không muốn làm tôi
tức uất lên đấy chứ?
THANH NIÊN DA ĐEN: Rất nhiều
khi họ buộc người ta nói những điều người ta không muốn nói.
LIZZIE: Đúng, rất nhiều khi.
Và khi họ không bắt ép được anh, họ làm anh rối lên với những lời
lẽ ngọt ngào. [Một lát.] Thế
nào? Không hả? Anh sẽ không làm tôi điên lên? Anh là người tốt. [Một lát.] Tôi sẽ giấu anh đến đêm
mai. [Anh ta làm một cử chỉ.]
Đừng động vào tôi, tôi không thích người da đen. [Tiếng ầm và tiếng súng bên ngoài] Bọn họ đến gần. [Cô ra cửa sổ kéo rèm lên, và nhìn ra
phố.] Chúng ta kẹt rồi.
THANH NIÊN DA ĐEN: Họ đang
làm gì?
LIZZIE: Họ đặt chốt gác cả
hai đầu toà nhà, và họ đang lục soát từng nhà. Anh vừa mới vào đây.
Chắc có ai đã trông thấy anh trên đường phố. [Cô lại nhìn ra ngoài.] Đây rồi. Đến lượt chúng ta. Bọn họ
đang đến đây.
THANH NIÊN DA ĐEN: Bao nhiêu
đứa?
LIZZIE: Năm hay sáu. Những
người khác đang đợi bên ngoài. [Cô
lại quay về phía anh.] Đừng run như thế. Trời ơi, đừng có run thế.
[Một lát. Nói với chiếc vòng tay]
Tất cả lỗi do mày. [Cô rút nó ra khỏi tay, ném xuống sàn
và dẫm lên.] Đồ cặn bã. [Cô đi
về phía THANH NIÊN DA ĐEN] Vì cùng đường anh mới phải đến đây. [THANH NIÊN DA ĐEN đứng lên, như thể định
đi ra.] Ở lại. Nếu anh đi ra, nó bắn anh chết.
THANH NIÊN DA ĐEN: Mái nhà
thì sao?
LIZZIE: Lên ngắm trăng à? Anh
cứ việc lên, nếu muốn trở thành mục tiêu. [Một lát.] Đợi chút. Họ sẽ phải xét hai tầng khác trước
khi đến tầng chúng ta. Tôi bảo anh đừng có run như thế. [Im lặng hồi lâu. Cô đi đi lại lại. THANH
NIÊN DA ĐEN hoàn toàn kiệt sức, ngồi xuống ghế.] anh có súng
không?
THANH NIÊN DA ĐEN: Ôi, không?
LIZZIE: Được. [Cô lục trong ngăn kéo lấy ra một khẩu
súng ngắn.]
THANH NIÊN DA ĐEN: Để làm
gì, thưa bà?
LIZZIE: Tôi sẽ mở cửa yêu
cầu họ vào. Trong hai mươi lăm năm tôi đã phải nghe đủ chuyện tào lao
của họ về những bà mẹ tóc bạc phơ phơ, về những anh hùng chiến
trận, về linh hồn Dân tộc Mỹ. Nhưng nay tôi đã rõ rồi. Họ sẽ không hoàn
toàn thoát được với cách đó nữa. Tôi sẽ mở cửa và bảo họ: “Anh ấy
ở trong này. Anh ấy ở đây, nhưng anh ấy không làm gì cả. Tôi đã buộc
phải kí một lời chứng gian. Tôi thề với Chúa Jesus rằng anh ấy không
làm gì cả.
THANH NIÊN DA ĐEN: Họ sẽ không tin bà đâu.
LIZZIE: Có lẽ không. Có lẽ
họ sẽ không tin tôi; nhưng anh khống chế chúng nó với khẩu súng này,
và nếu chúng nó vẫn cứ đuổi theo anh, anh có thể bắn..
THANH NIÊN DA ĐEN: Những người khác sẽ đến.
LIZZIE: Bắn chúng luôn. Và
nếu anh thấy thằng con Thượng Nghị Sĩ, cố đừng bắn trượt nó; nó là
thằng đã bày ra tất cả chuyện
này. Chúng ta bị dồn vào chân tường rồi. Đù sao, đây là vận
may cuối cùng của chúng ta, vì nếu chúng thấy anh ở đây với tôi thì
tôi chẳng còn đáng một đồng xu rỉ. Bởi vậy chúng ta cũng có thể
phối hợp nhau đánh bật chúng. [Cô
đưa cho anh ta khẩu súng.] Cầm lấy. Tôi bảo anh cầm lấy.
THANH NIÊN DA ĐEN: Tôi không thể thưa bà.
LIZZIE: Tại sao?
THANH NIÊN DA ĐEN: Tôi không thể bắn người da trắng.
LIZZIE: Thật ư! Điều đó sẽ
làm cho họ bực mình à?
THANH NIÊN DA ĐEN: Họ là người da trắng, thưa bà.
LIZZIE: Vậy thì sao? Chẳng
lẽ họ có quyền chọc tiết anh như một con lợn chỉ vì họ là da
trắng?
THANH NIÊN DA ĐEN: Nhưng họ là người da trắng.
LIZZIE: Buồn cười chưa? Anh
biết không, anh cũng như tôi, là người non gan. Hơn nữa, khi họ liên kết
với nhau...
THANH NIÊN DA ĐEN: Sao bà không bắn, hở bà?
LIZZIE: Tôi đã bảo anh tôi
là người non gan. [Có tiếng bước
chân lên thang gác.] Họ đến rồi. [Tiếng cười sắc nhọn] Chúng ta
cố giữ bình tĩnh nghe [Một lát.] Vào toalet và đừng nhúc
nhích. Nín thở lại [THANH NIÊN DA ĐEN
nghe theo. LIZZIE đợi. Tiếng chuông reo. Cô làm dấu thánh giá, nhặt
chiếc vòng lên, và đi ra mở cửa. Có nhiều người mang súng.]
NGƯỜI ĐẦU TIÊN: Chúng tôi
tìm thằng mọi đen.
LIZZIE: Thằng mọi đen nào?
NGƯỜI ĐẦU TIÊN: Thằng mọi
đen hiếp một phụ nữ trên tàu và cứa cổ cháu của ngài Thượng Nghị
Sĩ bằng một lưỡi dao cạo.
LIZZIE: À, thế thì thề có
Chúa, các ông không tìm thấy hắn ở đây đâu. [Một lát.] Các ông không nhận ra tôi à?
NGƯỜI THỨ HAI: Có, có. Tôi
thấy cô xuống tàu ngày hôm kia.
LIZZIE: Đúng đấy. Bởi vì
tôi là cái người bị hiếp, ông hiểu không? [Những tiếng kêu. Họ nhìn cô đắm đuối, đầy ham muốn và hơi
khiếp sợ. Họ hơi thụt lùi lại] Nếu hắn vớ vẩn quanh đây, hắn sẽ
ăn cái này. [Cô vung khẩu súng lên.
Họ cười]
NGƯỜI ĐẦU TIÊN: Cô có muốn
xem nó bị chơi kiểu linxơ không?
LIZZIE: Đem đến cho tôi khi
các ông bắt được nó.
NGƯỜI ĐẦU TIÊN: Không lâu
đâu, cô em ạ; chúng tôi biết nó trốn trong khu nhà này.
LIZZIE: Chúc may mắn. [Họ đi ra. Cô đóng cửa và ném khẩu súng xuống bàn.] Anh có thể ra được rồi. [THANH
NIÊN DA ĐEN xuất hiện, quì xuống và hôn gấu váy cô] Tôi đã bảo anh
đừng động đến người tôi. [Cô nhìn
anh ta một lượt.] Vẫn cứ thế, anh là loại người kì quặc, kéo cả
thành phố theo sau mình.
THANH NIÊN DA ĐEN: Tôi không
làm gì cả, thưa bà, bà biết tôi không làm gì cả mà.
LIZZIE: Người ta bảo người da
đen luôn luôn làm điều gì đó.
THANH NIÊN DA ĐEN: Không bao
giờ làm gì cả. Không bao giờ, không bao giờ.
LIZZIE: [Lấy tay lau
trán.] Tôi không còn
biết cái gì là đúng nữa. [Một lát.]
Vẫn cứ thế, cả một thành phố không thể hoàn toàn sai. [Một lát.] Ồ, cứt thật. Tôi không
hiểu gì nữa cả.
THANH NIÊN DA ĐEN: Chuyện là
thế đó, thưa bà. Với người da trắng chuyện luôn luôn là thế.
LIZZIE: Cả anh nữa? Anh cũng
thấy mình có tội?
THANH NIÊN DA ĐEN: Vâng, thưa
bà.
LIZZIE: Nhưng anh đâu có làm
gì?
THANH NIÊN DA ĐEN: Không, thưa
bà.
LIZZIE: Dù họ có làm gì, họ vẫn cho rằng bao
giờ mọi người cũng đứng về phía họ?
THANH NIÊN DA ĐEN: Họ là
người da trắng.
LIZZIE: Tôi cũng là da trắng đây. [Một lát. Có tiếng bước chân bên
ngoài.] Họ lại đến rồi. [Một
cách bản năng cô chạy đến bên anh. Anh run, nhưng đưa tay khoác vai cô.
Tiếng bước chân nghe nhẹ hơn. Im
lặng. Cô bỗng vùng ra khỏi cánh tay ôm của anh ta] Nào, hãy nhìn
chúng ta nào. Có phải chúng ta cô độc trên thế giới này? Giống như
những trẻ mồ côi. [Tiếng chuông reo.
Họ không trả lời. Chuông lại reo.]
Vào toalet. [Có tiếng gõ ở cửa trước. THANH NIÊN DA
ĐEN trốn. LIZZIE ra mở cửa. FRED vào.]
LIZZIE: Anh điên à? Sao vào
phòng tôi? Không, anh không được vào, anh đã gây quá nhiều rắc rối cho
tôi. Ra đi. Ra đi, đồ vô lại, ra! Cút mẹ anh ngay khỏi chỗ này! [Hắn đẩy cô sang một bên, đóng cửa, và
nắm lấy vai cô. Một lúc lâu.] Thế nào?
FRED: Mày là con quỷ.
LIZZIE: Và bởi vậy anh cố
phá cửa nhà tôi chỉ để nói với tôi như thế phải không? Thật rối mù.
Vừa rồi anh ở đâu. [Một lát.]
Trả lời tôi đi.
FRED: Họ đã bắt một thằng
mọi đen. Không phải thằng ấy. Nhưng họ vẫn hành hình nó đúng theo
kiểu lynch.
LIZZIE: Vậy sao?
FRED: Tao ở đó với họ.
LIZZIE: [huýt sáo.] Tôi biết. [Một
lát.] Có vẻ như được nhìn một người da đen bị hành hình anh
khoái trá lắm.
FRED: Tao cần mày.
LIZZIE: Cái gì?
FRED: Mày là con quỷ. Mày
làm tao mê mẩn. Tao đi với họ, tao có khẩu súng lục trong tay, và
thẳng mọi đen thì đang treo lủng lẳng trên một cành cây. Tao nhìn nó,
và nghĩ “Tao muốn nàng.” Cái ấy phi tự nhiên.
LIZZIE: Buông tha tôi ra. Tôi
bảo anh hãy buông tha tôi.
FRED: Mày đã làm gì cho
tao, mày đã được gì, con mụ phù thủy này? Tao nhìn thằng mọi đen và
tao thấy mày. Tao thấy mày quằn quại trên ngọn lửa. Tao bắn.
LIZZIE: Mày là thằng con
hoang bẩn thỉu. Thả tao ra, thả tao ra. Mày là thằng giết người.
FRED: Mày đã làm gì cho
tao? Mày dính vào tao như răng gắn vào lợi. Tao nhìn cái bụng mày,
cái bụng đĩ thõa bẩn thỉu của mày, tao cảm thấy hơi ấm của mày
trong tay tao, mùi của mày trong mũi tao. Tao đã chạy đến đây, tao thậm
chí đã không biết liệu tao muốn giết mày hay hiếp mày. Bây giờ tao
biết rồi. [Hắn đột ngột buông cô ra.]
Tao không để linh hồn tao sa hoả ngục vì một con đĩ. [Hắn lại đến gần cô.] Điều mày nói
với tao sáng nay là thật hả?
LIZZIE: Cái gì?
FRED: Rằng tao làm cho mày sướng run lên?
LIZZIE: Để cho tôi yên.
FRED: Mày hãy thề rằng nó
là sự thật. Thề đi. [Hắn vặn cổ
tay cô. Có tiếng động ai đó dịch chuyển trong buồng tắm.] Cái gì
đấy? [Hắn lắng nghe.] Có ai trong
đó.
LIZZIE: Anh hoang tưởng rồi.
Chẳng có ai cả.
FRED: Có. Trong toalet. Hắn
đi về phía buồng tắm.
LIZZIE: Anh không được vào
đó.
FRED: Cô thấy không, có ai
trong đó.
LIZZIE: Đó là khách hàng
hôm nay. Một người trả tiền. Đó. Anh thỏa mãn chưa?
FRED: Khách? Không có khách
nào cho cô nữa. Không có ai nữa. Cô thuộc về tôi. [Một lát.] Tôi phải coi hắn trông thế nào. [Hắn quát.] Ra đây!
LIZZIE: [Kêu to ] Đừng ra. Bẫy đấy.
FRED: Mày con đĩ bẩn thỉu. [Hắn gạt cô sang một bên, đi về phía
cái cửa, mở nó ra, THANH NIÊN DA ĐEN ra] À khách của mày đây hả?
LIZZIE: Tôi giấu anh ấy vì
họ muốn giết anh ấy. Đừng bắn. Anh biết rất rõ rằng anh ấy vô
tội. [FRED rút súng lục ra. THANH NIÊN DA ĐEN đã chuẩn bị sẵn sàng,
đẩy FRED và chạy bổ ra. FRED chạy theo. LIZZIE chạy ra mở cửa, hai
người đàn ông chạy qua đó và biến mất, cô bắt đầu hét lên]
LIZZIE: Anh ấy vô tội [Hai
tiếng súng nổ. Cô quay về phòng, nét mặt quyết liệt. Cô đến bên bàn
và lấy khẩu súng ra. FRED quay lại. Cô quay về phía hắn, lưng quay về
khán giả, giấu khẩu súng sau lưng. FRED đặt súng của hắn lên bàn.]
Vậy là mày đã hạ được anh ấy? [FRED
không trả lời.] Được, bây giờ đến lượt mày. [Cô chĩa súng vào hắn.]
FRED: Lizzie, Lizzie, tôi còn
có mẹ.
LIZZIE: Câm miệng lại. Họ
đã bịp tôi kiểu đó trước rồi.
FRED: [Chầm chậm đến gần cô] Người đầu tiên trong dòng họ Clarke
đã một mình phát cả một cánh rừng, ông đã giết mười bảy thằng mọi
đỏ bằng tay không trước khi chết trong một trận phục kích; con trai ông
thực chất đã xây nên cả thành phố này; ông là bạn với George Washington, và chết ở Yorktown, cho nền độc lập của Hoa Kỳ; ông cố nội tôi là chỉ huy Đội
Trật tự ở San Fran-cisco, ông đã cứu sống hai mươi hai người trong một vụ cháy lớn; ông
nội tôi trở về định cư ở đây, ông đã đào kênh Mississippi, và được bầu
làm Thống đốc. Cha tôi là Thượng Nghị Sĩ. Tôi sẽ là một thượng nghị
sĩ tiếp sau ông. Tôi là người cuối cùng mang dòng họ này. Chúng tôi
đã dựng lên đất nước này, và lịch sử của nó là lịch sử của chúng
tôi. Đã từng có những Clarke ở Alaska,
ở Philippines,
ở New
Mexico. Cô có dám bắn tất cá bọn họ ở nước Mỹ
này không?
LIZZIE: Anh đến gần hơn, tôi
cho anh biết.
FRED: Tiếp tục đi Bắn đi Cô
thấy không, cô không thể bắn. Một cô gái như cô không thể bắn một
người đàn ông như tôi. Cô là ai? Cô làm cái gì trong thế giới này?
Thậm chí cô có biết ông nội cô là ai không? Tôi có quyền sống; còn
có những việc phải làm, và tôi được chờ đợi để làm chúng. Đưa khẩu
súng cho tôi. [Cô đưa khẩu súng cho
hắn, hắn đút vào túi hắn.] Còn thằng mọi đen, nó chạy nhanh
quá. Tôi đã bắn trượt hắn. [Một
lát. Hắn choàng tay ôm cô.] Tôi sẽ đưa cô vào một ngôi nhà tuyệt
đẹp, có vườn, trên quả đồi bên kia sông. Cô sẽ đi dạo trong vườn, tôi
cấm cô ra ngoài; tôi rất ghen. Tôi sẽ đến thăm cô khi trời tối, ba lần
một tuần – vào Thứ Ba, Thứ Năm và Chủ nhật. Cô sẽ có những đầy tớ
da đen, và có nhiều tiền hơn cô từng mơ ước; nhưng cô phải chấp nhận
tất cả những bồ bịch của tôi, và tôi có nhiều đấy. [Cô hơi nép vào vòng tay ôm của hắn.]
Có đúng là tôi đã làm cô sướng không?
LIZZIE [mệt mỏi] Vâng, đúng mà.
FRED: [Vỗ má cô.] Thế là mọi việc lại trở về bình thường như cũ. [Một lát.] Tên anh là FRED.
MÀN HẠ.
June 16, 2016
VÀI NÉT VỀ TÁC GIẢ
JEAN-PAUL SARTRE sinh ở Paris năm 1905. Sau khi tốt
nghiệp Đại học Sư phạm năm 1929 với bằng tiến sĩ triết học, ông dạy học một thời gian ở Le Havre, Lyon, và Paris. Bị tù năm 1940, ông được thả sau chín tháng, trở về Paris và dạy học. Vở kịch Ruồi (The Flies) của ông được
sáng tác ở Paris trong thời gian Đức Quốc xã chiếm đóng.
Vở kịch thứ hai của ông, Không lối thoát (No Exit), là vở đầu tiên
được diễn ở Paris sau giải phóng. Ngoài kịch nói, các tác phẩm của ông gồm những
sách triết học quan trọng, và tiểu thuyết. Năm 1964 Sartre từ chối giải Nobel Văn học. Ông mất năm 1980.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét